Cùng với từ khóa Cách mạng Công nghiệp (CMCN) 4.0, Giáo dục STEM – STEAM cũng trở thành cụm từ rất hot. Nhà nhà, người người đếu nói tới cụm từ STEM – STEAM. Vậy STEM – STEAM là gì? nó có phải là một môn học? hay một phương pháp giảng dạy mới? hay là một công nghệ giáo dục mới của thế giới?
Cùng với từ khóa Cách mạng Công nghiệp (CMCN) 4.0, Giáo dục STEM – STEAM cũng trở thành cụm từ rất hot. Nhà nhà, người người đếu nói tới cụm từ STEM – STEAM. Vậy STEM – STEAM là gì? nó có phải là một môn học? hay một phương pháp giảng dạy mới? hay là một công nghệ giáo dục mới của thế giới?
Câu trả lời là không phải như vậy. STEM – STEAM không phải là môn học, cũng không phải là một phương pháp giảng dạy, cũng không phải là một công nghệ gì mới. STEM – STEAM là viết tắt bởi những chữ cái đầu tiên của các từ Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ nghệ (Engineering), Nghệ thuật (Art) và Toán học (Mathematics). Bản thân STEAM được các nhà khoa học và giáo dục đưa ra chỉ để muốn nhấn mạnh đến tầm quan trọng đặc biệt của các chuyên ngành trên trong sự phát triển khoa học kỹ thuật và ứng dụng hiện nay.
Trên thực tế những phát minh công nghệ, khoa học, ứng dụng mới phần lớn là một sự tích hợp giữa công nghệ với một hoặc nhiều chuyên ngành trên. Do vậy các nhà khoa học mới đưa các chữ cái trên, như một khẩu hiệu (slogan) để khuyến khích việc học tập, nghiên cứu xung quanh các môn học này và các tích hợp giữa chúng. Tuy nhiên có một chuyên ngành nữa mà ai cũng biết đóng vai trò then chốt nhất, tích hợp giữa các hướng trên, đó chính là Tin học – Lập trình, hay nói chính xác hơn là Khoa học máy tính.
Tin học – Lập trình hay Khoa học máy tính là môn học mang đặc tính STEAM rõ nhất, môn học này có nhiều điểm chung nhất với tất cả các thành phần khác của STEAM như Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ nghệ (Engineering), Nghệ thuật (Art) và Toán học (Mathematics). Sau đây là một vài lý giải cho mệnh đề trên.
- Hướng kiến thức này dựa trên một hệ thống cơ sở lý luận toán học chặt chẽ, logic và khoa học.
- Trọng tâm của Khoa học máy tính là “Tư duy máy tính”, có cơ sở lý luận hàn lâm nền tảng kết hợp thực nghiệm và đánh giá, đo đạc số liệu một cách khoa học.
- Lõi của Khoa học máy tính là phần kiến thức lập trình, một kỹ năng đòi hỏi quá trình thiết kế, xây dựng, kiểm thử và đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Khoa học máy tính yêu cầu và có liên quan rất nhiều đến sự hiểu biết, ứng dụng, đánh giá các công nghệ của nhiều chuyên ngành khác nhau.
Hơn nữa Khoa học máy tính còn có ứng dụng rất sâu trong tất cả các lĩnh vực STEAM khác như chúng ta vẫn biết rõ điều đó. Có thể nói tư duy máy tính, các nguyên tắc cơ bản của tính toán, các cơ sở lý thuyết giải quyết vấn đề dựa trên máy tính là chìa khóa dẫn đến thành công của các nhánh khoa học khác như kỹ nghệ, kinh doanh và thương mại trong thế kỷ 21. STEAM bắt buộc phải gắn liền với Tin học, với Khoa học máy tính, chúng tuy 2 nhưng là một thực thể thống nhất, không thể tách rời. Khoa học máy tính là nền tảng lý thuyết và công nghệ kết nối các chuyên ngành khác nhau trong mô hình STEAM.
Scratch là môi trường lập trình hỗ trợ giáo dục STEAM tốt nhất.
Vì sao lại có thể khẳng định Scratch là môi trường lập trình hỗ trợ giáo dục STEAM tốt nhất? Như chúng ta đã biết, điểm cốt lõi cơ bản nhất của giáo dục STEAM là vừa học vừa làm (học tập theo dự án – project-based hay học qua thực làm – hands-on minds-on, learning by doing), thực hành làm ra các sản phẩm cụ thể, từ đó nâng cao sự đam mê, yêu thích môn học của học sinh. Với cách hiểu trên thì với môn Tin học Lập trình, tinh thần giáo dục STEAM chính là khuyến khích làm ra các sản phẩm cụ thể từ chính các kiến thức môn học của mình. Ngôn ngữ lập trình Scratch rất trực quan, dễ dàng tạo ra các sản phẩm, chương trình, phần mềm hay đơn giản là một trò chơi. Đây chính là điểm mạnh nhất của Scratch mà các ngôn ngữ lập trình bậc cao khác không thể làm được, vì qui trình làm ra một sản phẩm hoàn chỉnh bằng các ngôn ngữ lập trình bậc cao khác là khá phức tạp.
Sưu tầm